dinsdag 9 juni 2009

Nederland en Argentinië (5)

Lees bij voorkeur eerst de volgende artikelen over dit thema:
Hier links op de foto uit 1943 staat prins Bernhard afgebeeld in een vliegeniersuniform in Ottawa. Op 19 januari 1943 werd in Ottawa in de provincie Ontario prinses Margriet geboren. Na een maand lang binnen de luiers verschoond te hebben is het tijd voor een buitenavontuur. In het 3806 kilometer verderopgelegen Burbank stapt Bernhard met een aantal geheim agenten in de gloednieuwe Mitchell B25c bommenwerper. Hijzelf is van NW7, Pieter Brijnen van GS III/MI5/MI6. De club zal zijn aangevuld met leden van de CIA, want zo'n duur toestel geeft men niet zomaar aan de eerste de beste buitenlandse spionnen mee. Mogelijk zijn er ook nog hooggeplaatste amerikaanse militairen meegegaan. Het meenemen van een navigator, een boordwerktuigkundige en een bedreven en ervaren onderhoudstechnicus van de fabrikant is op zo'n langdurige reis wel aan te bevelen. Normaal gesproken is een crew van twintig mensen nodig om een vliegtuig van dit type operationeel te houden.

Samen naar Belém

De reis van Burbank naar Belém gaat over een afstand van 8252 kilometer. De kruissnelheid van een Mitchell B-25c bedraagt zo'n 370 kilometer per uur met een maximum van 440 kilometer per uur. Er is voldoende brandstof voor een actieradius van zo'n 2200 kilometer aan boord. Na ongeveer zes uur vliegen kan worden bijgetankt. Onderweg naar Belém kunnen ze bijvoorbeeld drie keer een tussenlanding maken om bij te tanken. Het gewicht van het toestel zal relatief laag geweest zijn, omdat de bomrekken leeg bleven, immers had men niet de behoefte om bij de landsgrenzen als indringende vreemde mogendheid neergeschoten te worden.

(foto: Bernhard voor een Mitchell B-25 in 1971) De eerste etappe gaat van start in Burbank. Vanaf hier tot Belém is de route (nog) onbekend. Tweeduizend kilometer verderop ligt de luchthaven Mariano Escobedo International bij Monterrey in Mexico. De tweede etappe zal boven land gegaan zijn, want bijtanken op de caribische zee is ondoenlijk. 2100 kilometer verderop ligt het vliegveld Augusto Cesar Sandino bij Leal Villa de Santiago de Managua in Nicaragua. De helft van de heenreis zit er op. Ergens hier in midden-Amerika zal overnacht moeten worden. De volgende dag vroeg uit de veren en weer twaalf uur vliegen met één tussenlanding. Puerto Carreño is de meest oostelijke stad van Colombia aan de grens met Venezuela, 2152 kilometer van Managua verwijderd. De kist is inmiddels weer bijgevuld en de laatste etappe naar Belém wordt ingezet. Nog 2270 kilometer naar de luchthaven Val de Cães in Belém te gaan.

Indien de vliegeniers het maximaal haalbare uit het toestel persten, konden ze enige tussenlandingen overslaan. Met vijftien ton brandstof aan boord kon de Mitchell tot 4300 kilometer vliegen. In de totale reistijd had dat weinig gescheeld, maar men komt dan na twaalf uur onafgebroken vliegen wel gebroken uit deze weinig luxueuze kist kruipen. Business Class heeft bij militaire toestellen nou eenmaal een andere betekenis dan in de burgerluchtvaart.

Op 27 februari 1943 is de Mitchell bommenwerper geland in het Braziliaanse Belém. Dat betekent dat ze op 26 februari vroeg in de ochtend of op 25 februari op de dag al vertrokken moeten zijn. Na twee dagen doorkachelen is het even genoeg geweest voor dit nieuwe toestel, dat op deze maagdelijke vlucht nog vers ingevlogen wordt. Het vliegtuig geeft het op. De bemanning zal moeten wachten op reserve-onderdelen uit Amerika en dat kost net zo veel tijd als zij er zelf over hebben gedaan, plús de nodige reparatietijd. Pas op z'n vroegst over drie dagen zal de terugreis kunnen gaan beginnen. Intussen is de bemanning te gast bij de Braziliaanse regering.

Alleen naar Asunción

Bernhard kneep onder het toeziend oog van veiligheids-functionarissen van tenminste drie landen op 28 februari 1943 zonder zijn piloot Jan Johannes Moll er tussenuit . De Braziliaanse overheid geeft hem een vliegtuigje mee. Best knap voor iemand die behalve een "wing" nooit een vliegbrevet heeft gehad. De reis gaat naar het 2810 kilometer verderop gelegen vliegveld Silvio Pettirossi bij Asunción in Paraguay bij de grens met Argentinië. Met een klein toestel houdt dit weer tenminste één tussenlanding in, mogelijk via de luchthaven Brasilia International bij Brasilia in Brazilië. In Asunción heeft Bernhard een ontmoeting met commandant luitenant Alfredo Stroessner, de latere dictator van Paraguay. In deze stad wordt de nacht doorgebracht.

Vier theoriën

Over reis van Bernhard naar zuid-Amerika in 1943 (of 1942 volgens Dietmar E. von Pannwitz) zijn vanaf 1 maart 1943 een viertal theoriën mogelijk:
  1. Bernhard vloog van Asunción naar San Miguel de Tucumán
  2. Bernhard vloog van Asunción naar San Miguel bij Buenos Aires
  3. Bernhard vloog van Asunción naar onbekende bestemming
  4. Bernhard vloog helemaal niet
Theorie 1

In de eerste theorie vloog hij over een afstand van 777 kilometer naar San Miguel de Tucumán in het noordwesten van Argentinië om daar op het landgoed van Amadeo Zorreguieta, Catalina en Dietmar von Pannwitz te ontmoeten. Daarvoor moeten zij ieder individueel een vliegreis vanuit Buenos Aires organiseren. Dat is vrij onlogisch, het is meer voor de hand liggend dat de prins in drie uurtjes naar zijn gastgevers vloog, in plaats van dat ze elkaar halverwege ergens treffen. Het zou stom toevallig geweest zijn, als de von Pannwitzen al in San Miguel de Tucumán aanwezig waren.

Theorie 2

In de tweede theorie vliegt de prins in een halve dag 1031 kilometer naar vliegveld Mariano Moreno bij San Miguel in Buenos Aires. Daar kan hij Juan Zorreguieta en de familie von Pannwitz ontmoet hebben, bijvoorbeeld op het poloterrein van de Jockey Club of elders in de stad Buenos Aires danwel net daar buiten.

Theorie 3

Het vliegveld Mariano Moreno ligt 311 kilometer in vogelvlucht verwijderd van estancia La Catalina. De derde theorie houdt in dat Bernhard op een estancia is geweest en dan ligt La Catalina het meest voor de hand. Estancia San Federico en Colonia San Carlos liggen hemelsbreed 207 kilometer van dit vliegveld verwijderd. Al met al kost dat nog een aantal uurtjes in de auto en 1 maart 1943 is reeds voor meer dan de helft voorbij. Het zou logischer zijn als Bernhard naar een dichterbij gelegen vliegveld gevlogen zou zijn. Luchthaven Rosario ligt zo'n 97 kilometer van estancia San Federico verwijderd en 215 kilometer van La Catalina. Misschien was in 1943 daar wel een landingsstrip aanwezig, met een klein vliegtuig heeft men aan een grasbaan voldoende. Een argentijnse estancia is er groot genoeg voor. Een andere mogelijkheid is dat Juan Zorreguieta, Catalina en Dietmar E. von Pannwitz op de estancia La Silesia aanwezig waren. Deze estancia ligt op slechts veertig kilometer afstand van de luchthaven van Rosario. Prins Bernhard is misschien wel hier naar toe gevlogen.

Theorie 4

Om een halve dag en een hele nacht bij vrienden door te kunnen brengen, is de reis wel heel erg inefficient geweest. Na drie dagen spoorloos geweest te zijn en half latijns-Amerika te hebben doorgejakkerd, sluit Bernhard zich na een hele dag met minstens één tussenstop terugvliegen op 2 maart 1943 in de avond weer aan bij de bemanning in Belém. Geen van de veiligheidsagenten of andere bemanningsleden heeft zich intussen zorgen gemaakt, zo lijkt het. Het is te doen, als er niets mis gaat, maar erg waarschijnlijk is het niet. Vandaar theorie vier: prins Bernhard is eind februari/begin maart 1943 helemaal niet in Argentinië geweest.

Conclusie

Het is vreemd dat niemand in paniek is geraakt toen de prins ineens drie dagen weg was. Men zou verwachten dat alle alarmbellen gaan rinkelen als een bemanningslid zoek raakt. Of heeft prins Bernhard iemand in zijn oor gefluisterd waar hij heen ging?

Zolang er niet meer gegevens van deze vermeende reis bekend worden, is het gissen naar wat er werkelijk gebeurd is. Iedereen die daar iets over te melden, op te merken of aan te vullen heeft, mag dat hier onder in de reacties plaatsen. Vloog hij nou wel of vloog hij nou niet naar Argentinië?

Reportage in Netwerk over de KLM

Eén ding is zeker: de toen nog Nederlandse Koninklijke Luchtvaart Maatschappij vloog na de tweede wereldoorlog in elk geval wél naar Argentinië. Bekijk de volgende reportage van Netwerk over het transport van vluchtende nazi's naar Buenos Aires.

Netwerk over de KLM:
geplaatst door de redaktie op: 6/09/2009 07:30:00 a.m.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)